Royal Charles & Royale Willem

Deel van de polychrome gebeeldhouwde spiegelversiering van de Royal Charles, voorstellende het Engelse koningswapen van Charles II omgeven door de Orde van de Kouseband met de tekst ‘Dieu et mon Droit’. Wapen gedragen door een gekroonde leeuw aan bakboord en een eenhoorn met een ketting om de flanken aan stuurboord. (Rijksmuseum)

De Tocht naar Chatham: de meesten zullen er wel eens van gehoord hebben. Wereldberoemd in Nederland en iets minder beroemd in Engeland. Een deel van de Nederlandse oorlogsvloot voer in juni 1667 de Thames en de zijrivier de Medway op en vernietigde bij de marinebasis Chatham een groot deel van de Engelse vloot. De Tweede Engelse oorlog (1665-1667) werd er misschien niet direct door beëindigd, maar je creeërt met zo’n actie wel een goede positie voor jezelf aan de onderhandelingstafel. Het was een maritiem huzarenstukje onder opperbevel van Michiel de Ruyter en uitgevoerd onder directe leiding van Willem Joseph van Ghent. En bedacht door Johan de Witt trouwens.

De grootste trofee die de Nederlandse vloot na ‘Chatham’ terug naar huis sleepte was het Engelse vlaggenschip Royal Charles, het grootste schip van de vloot en de trots van de natie. Het schip zelf zal uiteindelijk voor de sloop verkocht zijn, maar een groot stuk beeldsnijwerk, de beeltenis op het hakkebord van het schip met het Engelse koninklijke wapen heeft men al die tijd bewaard en bevindt zich tot op heden in het Rijksmuseum.

Jeronymus van Diest, Het opbrengen van het Engelse admiraalsschip de ‘Royal Charles’, buitgemaakt tijdens de tocht naar Chatham, juni 1667. (Rijksmuseum)

Wacht eens, wat lezen we daar: “Kroonprins Willem-Alexander brengt snijwerk in maart 2012 terug naar Engeland“. Wat zullen we nou krijgen! Inderdaad, het blijkt te gaan om dat majestueuze stuk snijwerk dat de Nederlandse vloot in 1667 als kapersbuit wist te veroveren. HIJ BRENGT HET TERUG, was mijn eerste geschokte gedachte, maar goed, het blijkt slechts om een tijdelijke uitleen te gaan voor het jubileum van koningin Elizabeth. In die zin is het misschien wel een mooi gebaar. Alles is immers vergeven en vergeten en Nederland en Engeland bevechten elkaar allang niet meer met schepen en kanonnen.

Maar als Nederland zo genereus is om het snijwerk van de Royal Charles uit te lenen, dan weet ik er ook nog wel een: gedurende 200 jaar en vier oorlogen hebben Engelsen en Hollanders wederzijdse kaapvaart bedreven. Zou het dan ook niet een aardig idee zijn dat Engeland eens wat van die 38.000 Prize Papers (Sailing Letters) uit het High Court of Admiralty aan óns uitleent? Als is het maar voor een tijdelijke tentoonstelling? Tot nu toe weigeren de Engelsen pertinent dat ook maar één brief het land verlaat, omdat het gaat om kostbaar Brits (sic!) cultureel erfgoed. Maar wij tonen nu onze goede wil met dat snijwerk. Dus c’mon, Liz, be good en doe ‘es wat terug.

Een pak brieven afkomstig uit het archief van het High Court of Admiralty. 38.000 brieven gericht aan of afkomstig van Nederlanders en als kapersbuit/-bewijs door Engelsen in beslag genomen. (Nat. Archief)