Notre-Dame de Mont-devant-Sassey

Met dank aan de Vikingen, N.D. de Mont-devant-Sassey (Meuse)

De geschiedenis ligt op straat. En voor je neus. En soms kom je op zo’n plek, meestal tijdens vakanties, die niet alleen adembenemend is om te zien, maar ook doordesemd is van geschiedenis. Je ondergaat een historische sensatie.

Neem nu het kerkje de Notre-Dame de Mont-devant-Sassey. Het ligt aangeschurkt tegen een heuvel in Frans Lotharingen, met uitzicht op het Maasdal, halverwege tussen Verdun en Sedan. Gedurende eeuwen en eeuwen (en niet alleen tijdens de Eerste Wereldoorlog) zijn horden soldaten er langs getrokken, ze moeten het hebben zien liggen en zeker, het is meer dan eens geplunderd en beschadigd.

Aan het ontstaan van de kerk zit een verhaal vast dat ons nog dieper de geschiedenis in voert, tot in de duistere 7de eeuw. Het begon in het jaar 682 in Andenne, dat nu in België ligt. Begga, de zuster van de befaamde Gertrudis van Nijvel, afkomstig uit een voornaam Frankisch geslacht en de directe voormoeder van keizer Karel de Grote, stichtte daar een klooster. Begga, tevens de moeder van Pepijn van Herstal, werd later heilig verklaard, wat de familie van Karel de Grote natuurlijk veel aanzien gaf, maar dat terzijde.

Het klooster in Andenne floreerde gedurende enkele eeuwen, tot het jaar 883 toen groepen Vikingen ver de Maas opvoeren en vele kerken en kloosters, waaronder dat in Andenne, brandschatten en plunderden. In de 150 jaar die volgde viel het klooster vele malen ten prooi aan krijgsgeweld en uiteindelijk totale verwoesting. De 9de en 10de eeuw waren een gevaarlijke tijd, met in deze streken een minimum aan overheidsgezag. Hooguit wist een lokale heerser soms wat effectief gezag uit te oefenen. In het jaar 1059 ten slotte vluchtten de laatste nonnen zuidwaarts naar Lotharingen. Op een beschutte plek in het Maasdal, op een heuvel bij het plaatsje Sassey nabij Stenay, waar ze (blijkbaar) veilig waren, stichtten ze een kleine kapel. Deze kapel werd in 1127 omgedoopt in de kerk van Notre-Dame, die dus voortaan de Notre-Dame de Mont-devant-Sassey werd genoemd.

De crypte

In de eeuwen die volgden trokken de legers voorbij en ook woedde er meer dan eens brand. Maar desondanks staat de kerk nog overeind. Wat je nu kunt zien dateert nog deels uit het begin van de 12de eeuw. En ook al zijn de vele restauraties goed waarneembaar, het blijft een prachtig voorbeeld van Romaanse architectuur. Het beeldhouwwerk van het portaal is bewaard gebleven en ook de crypte is nog intact. De kerk is nog volop in gebruik als christelijk gebedshuis en ook worden er muziekuitvoeringen en culturele manifestaties gehouden. Wie zuidwaarts door het Maasdal rijdt komt er vanzelf langs. >>Meer op de website van Mont-devant-Sassey.

Beelden in het portaal. Van links naar rechts: Eva, Adam (met een soort wildebeestenvellen om), daarnaast Mozes, Abraham met de kleine Izaäk en Noach.

Het timpaan boven de hoofdingang verhaalt het vroege leven van Christus: geboorte (Maria ligt onderin onder een rode deken), aanbidding door de Koningen, os & ezel en de herders. Linksboven de kindermoord in Betlehem. De polychromie is deels bewaard gebleven.