Middeleeuws wapentuig uit Besançon

Een evenhoghe, middeleeuws belegeringswerktuig. Bron: Besançon, BM ms 1360.

Enige tijd geleden twitterde de Leidse mediëvist Erik Kwakkel (@Erik_Kwakkel) wat afbeeldingen van middeleeuws wapentuig. De bron hiervan was een 15de-eeuws handschrift uit de stadsbibliotheek van Besançon, de Bellifortis van de Duitse auteur Konrad Keyser. De plaatjes van tal van belegeringswerktuigen stonden keurig gedigitaliseerd op een rij, maar, helaas, een beschrijving ontbrak. Nu is het best lastig om al die, soms fantasievol weergegeven, machines op naam te brengen, maar voor sommige is dat best te doen, zeker wanneer we er Nederlandse verhalende bronnen uit de veertiende en vijftiende eeuw bijpakken.

Het apparaat dat hierboven staat afgebeeld wordt in middelnederlandse bronnen een evenhoghe genoemd. Deze prachtige term drukt precies uit wat het is: een bouwwerk om even hoog te komen met de muren van een burcht of stad, zodat men makkelijker projectielen naar binnen kon schieten. Wij zouden zeggen: een belegeringstoren.

De evenhoghe was een tot in de vijftiende eeuw veel gebruikt werktuig. Voordat de muren werden ‘ge-enterd’ schoten boogschutters vanuit de hoogte hun pijlen af op de belegerden.
Die boogschutters, althans die op het Europese vasteland, maakten voornamelijk gebruik van diverse soorten kruisbogen, ook armborsten of arbalesten genoemd. Ook daar geeft de Bellifortis een paar mooie voorbeelden van. Volgende keer: hoe pomp ik een slotgracht leeg.

Diverse soorten pijlen.

Kruisboog, in Nederlandse bronnen armborst genoemd.