Hoekse & Kabeljauwse twisten

Graaf Willem IV en zijn zuster Margaretha van Beieren, ‘die keizerinne’, want ze was gehuwd met de Duitse keizer Lodewijk. Zij nam in 1345 de macht in Holland van haar broer over.

In het midden van de veertiende eeuw ontstond er tweedracht in het oude graafschap Holland rondom de opvolging van de in 1345 kinderloos gestorven graaf Willem IV. Aan de ene kant was er een groep edelen die de oude feodale verhoudingen, waar zij belang bij hadden, wilden behouden en voortzetten; aan de andere kant stond een groep edelen, vergezeld door enkele steden, die een stabiel grafelijk gezag en behartiging van hún belangen belangrijker vonden.
Deze tegenstelling leidde uiteindelijk tot een burgeroorlog die we de Hoekse en Kabeljauwse twisten noemen. De partijstrijd duurde meer dan 100 jaar, in wisselende samenstellingen en ging telkens over in volgende kwesties.

Vanaf het tweede kwart van de zestiende eeuw werd de tegenstelling tussen katholieken en protestanten dominant en het is een verleidelijke gedachte om daar een voortzetting in te zien van de Hoekse en Kabeljauwse twisten, over andere kwesties, maar langs dezelfde lijnen en wellicht binnen dezelfde families.

(Lees ook: Ronald de Graaf, Oorlog om Holland, 1000-1375, Hilversum, 2004)