Peke Maken

Ds F.E. van der Zee in volle actie op de kansel. Egmond aan Zee, begin jaren ’60. De preekstoel is versierd met het wapen van West-Friesland.

Mijn vader heette Frederik Eke van der Zee. Hij leefde van 1923 tot 1983 en was vanaf 1951 tot zijn dood dominee van de Nederlandse Hervormde kerk. Nu heeft het gegeven dat je vader dominee is behoorlijk wat invloed op je jeugd. Niet alleen kijken sommige vriendjes je wel eens meewarig aan, of ze denken dat je vader een luizenleven heeft omdat hij immers alleen op zondagmorgen hoeft te werken. Met je vader voetballen op straat zit er ook niet in, want tja, de dominee die op straat loopt te voetballen, nee, dat kon toch echt niet, toen.

Domineesgezinnen leven in een glazen huis, een dominee is 24 uur per dag, 7 dagen in de week, in functie en kan zich nauwelijks frivoliteiten permitteren. Er is geen ontkomen aan, misschien alleen tijdens vakanties en dan nog moet je oppassen dat je niet bij toeval gemeenteleden tegenkomt. Collega-domineeskinderen hoef ik dat niet uit te leggen, maar de anderen moeten dat wel even weten. Een dominee die zijn tuintje staat te schoffelen krijgt soms al direct commentaar: “Zo, dominee, ook eens echt aan het werk?”

Natuurlijk moet een dominee ook op andere dagen dan alleen de zondagen werken, sterker, ik weet zeker dat mijn vader meer uren per week draaide dan de gemiddelde vader van de vriendjes uit mijn schoolklas. Vergaderen, huisbezoek, ziekenbezoek, nog meer vergaderen, studeren. De dag die bij ons vroeger thuis de werkdag bij uitstek was, was de zaterdag. Op zaterdag diende immers De Preek geschreven te worden.

De zaterdag stond totaal in het teken van de Preek, de deadline was scherp, op zaterdagavond moest hij klaar zijn. Daarom meestal geen zaterdagse uitjes, zoals in andere gezinnen, of winkelen, of naar de zaterdagmatinee in de bioscoop. Geen feestjes ook, want rust moest heersen. Vader zat in de studeerkamer en werkte aan zijn Preek. Dat werd er bij mij al vanaf mijn vroegste jeugd ingestampt. Een van de eerste zinnetjes die ik kon zeggen was ‘peke maken‘. Papa peke maken, oftewel: papa moet zijn preek maken en dan moet je stil zijn. Dat klinkt misschien wat strenger dan ik het het toen werkelijk ervoer, maar het is me wel altijd bijgebleven.

Mijn vader is inmiddels al vele jaren dood, maar telkens als ik naar mijn eigen werkkamer ga, zoals nu bijvoorbeeld en me gereed maak om dit soort stukjes te schrijven, dan hoor ik mezelf weer als peuter terug: peke maken, papa peke maken.